Türk halklarının zaman çizelgesi (500–1300) - Timeline of the Turkic peoples (500–1300) - Wikipedia

Aşağıda tanımlanmış zaman çizelgesi verilmiştir Türk halklarının tarihi 6. ve 14. yüzyıllar arasında. Kronolojisi olmasına rağmen Rum Selçuklu Sultanlığı Rum Selçuklu Devleti için daha ayrıntılı bir zaman çizelgesi için bu zaman çizelgesinde yer almaktadır. Rum Selçuklu Sultanlığı Zaman Çizelgesi. Bir zaman çizelgesi için modern türk devleti ve yasal selefi görmek Osmanlı İmparatorluğu'nun Zaman Çizelgesi ve Türk tarihinin zaman çizelgesi. Bu zaman çizelgesinde anlatılanın ötesinde, Türk halkları Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye dışında yaşadı. Azerbaycan ve Orta Asya eski cumhuriyetler SSCB Hem de Rusya, Çin, ve İran.

6. yüzyıl

YılEtkinlik
545Bir Batı Wei elçisi Altay dağları. İlk sözü Bumin lideri olarak Ashina klan (aristokratları Türkler ).
551Bumin, Altay dağlarında Türklerin bağımsızlığını ilan etti, fethetti Ötüken içinde Moğol Platosu ve unvanı alır Kağan (qaghan). İmparatorluğu Türk Hanlığı veya daha popüler olarak bilinir Göktürk (Göksel Türk).
552Kardeşini gönderdikten kısa bir süre sonra Istemi için Batı Bölgeleri onun gibi yabgu (vasal), Bumin Kağan ölür. Onun büyük oğlu Issık Kağan olur
554Mukan Kağan kağan olur. Bir dizi başarılı kampanyadan sonra Göktürkler, ipek yolu.
558İle ittifak halinde Sasani Persleri, İstemi yener Aktalitler ve fetheder Transoxania.
568İle bir ittifak Bizans imparatorluğu altında Justin II önderliğindeki bir Türk heyetinden sonra oluşur. Soğd Maniah geldi İstanbul Ticaret ipek Bizanslılar ile.
576Bizanslılar ile ittifak, Bizanslıların (anlaşmalarına aykırı olarak) bir antlaşmayı kabul etmelerinin ardından sona erer. Avarlar Göktürklerin düşmanları. Göktürkler bir Bizans kalesini ele geçirdi. Kırım.
580Agathias tanımlar Bordo (Βουρουγουνδοι) ve Ultizurlar Bulgarca insanları Hun Türki akrabalarının yakınında çember kabileleri Cotrigurs ve Utigurlar.[1][2]
581Tardush batıdaki ikinci yabgu kuşatma altına aldı Tauric Chersonesus içinde Kırım.
581İki rakip devlet Çin Türk Kağanlığı'na yıllık haraç ödemeye başlar.
584Taspar Kağan ölür iç savaş patlak. (Ishbara Kağan vs. Apa Kağan ) Tardush müdahale ediyor.
587Batı'nın Tardush fiili hükümdarı. Çifte kağanların dönemi. Şu andan itibaren batı kağanlığına da Onok.
588Birinci İran-Türk Savaşı. Türk Kağanlığı'nın işgal girişimi Afganistan. Fakat Bahram Chobin of Persia Türk Kağanlığı'nı yener.
593Türk cenazesinin sonu.

7. yüzyıl

YılEtkinlik
609Shibi Khan Doğu Türk Kağanlığı'nın kaganı olur.
615Shibi Khan'ın danışmanı, Pei Ju müzakerede İzin verirseniz; Han istila ederek misilleme yapıyor Yanmen Komutanlığı oraya bir ziyaret sırasında İmparator Yang, onu ve mahkemesini komuta koltuğunda kuşatarak (bugünkü Daixian, Shanxi ). Kağanlığın kuzeyden saldırı altında olduğuna dair karısı Sui prenses Yicheng'den gelen yanlış bir raporun ardından kuşatmayı kaldırır.
618Tong Yabghu Qaghan Kağan olur Batı Türk Kağanlığı. Aynı zamanda kurucusu Ziebel olarak da bilinir. Hazar devlet (veya Khazaria) Kafkasya Onok'un bir parçası olarak.
619İkinci İran-Türk Savaşı. Tong Yabghu Qaghan akınlarına kadar İsfahan; ama püskürtülür.
625Altında Bizans İmparatorluğu ile ittifak Herakleios İmparator Tong Yabghu komutasındaki Türklerden askeri yardım istediğinde.
626İllig Kağan yararlanmak Xuanwu Kapısında Olay ve ücretler Wei Nehri.
627Üçüncü Pers-Türk Savaşı. Böri Shad fetheder Derbend içinde Kafkasya ve baskınlar Azerbaycan.
628Xueyantuo (emri altında Yi'nan ) ve Toquz Oğuz yenilgiler Yukuk Şad (kuzey tarafın gölgesi) ve Ashina She'er (batı tarafının gölgesi) Doğu Türk Kağanlığı.
630Tang Hanedanlığı, doğu kağanlığın vasallarının isyanını destekliyor. Komutasındaki Tang ordusu Li Jing Doğu Türk Kağanlığı'nı yener. Yinshan Savaşı. İmparator Taizong diyor Şerefsizliğimi telafi etmem için yeterli Wei Nehri (626).[3] Doğu kağanlığı Çin'in vasalı olur.
632Khan Kubrat merkezli Eski Büyük Bulgaristan
638İki kanadı Batı Türk Kağanlığı (Nushibi ve Tulo ) İli nehri sınır olarak ayrıldı.
639Ashina Jiesheshuai Jiucheng Sarayı'na karşı başarısız baskını. (Popüler Türk kültüründe Ashina Jiesheshuai, Kürşat )
640Yukuk Shad, Onok kabilelerini birleştirmeye çalışır, ancak kısa sürede Kunduz içinde Afganistan.
642Batı Türk askerleri Gaochang ve krallık tarafından yakalandı Tang Hanedanı kuvvetler. Tang Hanedanlığı'na karşı askeri çatışmalar önümüzdeki birkaç on yıl boyunca devam edin.
644Batı Türkleri bir mağlup oldu Tang Hanedanlığı'na karşı savaş içinde Karasahr.
648Batı Türkleri bir Tang Hanedanlığı'na karşı savaş içinde Kucha.
650Hazarlar yenilgi Abd ar-Rahman ibn Rabiah nın-nin Rashidun Arapları Kafkasya'da.
657Çin bir askeri kampanya Batı kağanlığını yenen. Batı kağanlığı Çin'in vasalı olur. Güç vakumu sırasında, Turgeş kabile, Onok'un lider gücü olarak ortaya çıkıyor.
664Arasında barış antlaşması Kafkas Arnavutluk Kral Javanshir (636-669) ve Kafkas Hunları Elteber Alp Ilitver hanedan evlilik birliği koşulları, Hunların tüm Arnavut kalelerini ele geçirmesi, Hunlara yıllık haraç ve Hunların Arnavutluk'u Arap saldırganlığından koruma yükümlülüğü.[4]
679Ashide Wenfu ve Ashide Fengzhi Türkçenin gözcüleri kimdi Danyu Da Douhufu yapılmış Ashina Nishu Beg bir Türk kağanı ve Tang hanedanına karşı isyan.[5]
680Pei Xingjian Ashina Nishu Beg ve ordusunu yendi. Ashina Nishu Beg adamları tarafından öldürüldü.[5]
680Ashide Wenfu yapımı Ashina Funian bir kağan ve Tang hanedanına karşı isyan etti.[5]
681681 Antlaşması arasında sonuçlandı Bulgar Kağan Kuşkonmaz ve Bizans İmparatoru Konstantin IV Pogonatus. Barış anlaşması, Asparukh'un ele geçirilen Bizans toprakları üzerindeki kontrolünü tanıdı
681Ashide Wenfu ve Ashina Funian, Pei Xingjian'a teslim oldu. 54 Türk (Ashide Wenfu, Ashina Funian dahil) Doğu Pazarında alenen idam edildi Chang'an.[5]
681Ashina Kutlug Ashina Funian'ın adamlarının kalıntılarıyla başkaldırır.
682Ashina Kutlug İlter Kağan oldu ve İkinci Doğu Türk Kağanlığı.
685Ilterish Qaghan, Çinlileri yener. Hin Chu.[kaynak belirtilmeli ]
694Ilterish Qaghan'ın ölümü. Qapaghan Qaghan ikinci khagan olur.
698Qapagan ekleri Türkistan[kaynak belirtilmeli ] (Oq bölgesinde).[6] karşısında Turgeş.

8. yüzyıl

YılEtkinlik
704Emevi Vali Kutaibah bin Müslüman işgal Transoxiana.
713Maveraünnehir Türk-Arap savaşları. Arap zaferi iktidarın kaymasına yol açar Türkistan Türk Kağanlığı'ndan onların Turgeş yine vasallar.
716Bilinen terimlerle ilk anlaşma Bizans İmparator Theodosios III ve Tuna Bulgaristan Khan Tervel Sınırları çizmek, Bizans'ın Han'a yıllık 30 lb. altın haraçını sabitlemek, esir değişimi, mültecilerin dönüşü ve iki ülke arasındaki engelsiz ticaret[7]
716Qapaghan Qaghan karşı kampanyasında öldürüldü Toquz Oğuz ve kafası gönderildi Changan.[8] Kul Tigin bir darbe. Qapaghan'ın oğlunu ve kardeşlerini öldürdüler ve Bilge Kağan bir Kaghan.[8]
716 (?)İlk yazılı kayıtlar Eski Türk dili. Bain Tsokto yazıtları nın-nin Tonyukuk. (Bu anıtlar, ölümünden birkaç yıl önce kendi başına dikilmiştir.)
717İnel Kağan tarafından devrilir Kul Tigin. Bilge Kağan tahta çıkar.
717Suluk olur Turgeş Khaghan.
718Türk İmparatorluğu'nda kısa bir istikrar dönemi. Bilge ve üçlü hükümdarlığı (Kültiğin ve Tonyukuk ) tüm isyanları bastırın.
723Vali Al-Kharashi Emevi Araplar, Türkleri ve Soğdlu mültecileri ikinci kez katlediyor. Khujand
724Turgeş Kağhan Suluk, üstün Emevi Arap ordularını vurup kaçma taktikleri ile yener. Susuzluk Günü "(Yevmü'l-Ataş)[9]
728Turgeş Kağan Suluk, Emevi Arap ordularını ikinci kez mağlup etti.
730Hazarlar, Güney Kafkasya'da Emevi Arap ordularını bozguna uğrattı. Ama muzaffer general Barjik içinde ölür savaş.
734Ölümü Bilge Kağan.
735Khöshöö Tsaidam Anıtları Bilge Kağan ve kardeşi Kül Tigin. (Bilge zaten Kül Tigin'in anıtını dikmiştir ve Bilge'nin oğlu Bilge'nin anıtını dikmiştir.) Tonyukuk'un Bain Tsokto anıtıyla birlikte bu anıtlara Orhun anıtları. (2004'te anıtlar dahil edildi Asya ve Avustralasya'daki Dünya Mirası Alanları Listesi )
737Emevi Araplar Hazarları yen ve Hazar başkentini ele geçir Balanjar. Hazarlar kısa süre sonra Arapları geri püskürttü. Ama sermaye, Atıl.
738Suluk suikasta kurban gitti.
740Hazar hanı Bulan kucaklıyor Yahudilik. Ancak denekler dinlerini seçmekte özgürdür.
744Türki konular gibi Basmyl, Uygur ve Karluk üyeleri olmayanlar Ashina klanı darbe yapmak. Ashina klanının sonu. (Hazarya dışında)
745İlk Uygur hanı Kutluk Sintine. Uygurlar doğuda Türk Kağanlığı'nın yerini alır ve vasal Karlukları batıda eski On Oq topraklarını fethetmeye başlar.
747İkinci Uygur hanı Bayanchur Khan büyük bir başkentin inşasına başlayan Ordu Balik
750Arap İmparatorluğu'nda Emevi hanedanı sona erer. Abbasi Türklere karşı daha hoşgörülü bir politika.
751Araplar Çinlileri yendi. Talas Savaşı Savaşın ortasında 20.000 Karluk çetesinin Arap tarafına geçtiği sırada.
753Tariat yazıtları Bayanchor Han'ın Uygurlar. (muhtemel tarih)
755Çin'deki Talas iç savaşından sonra. Bayanchor, asi generale karşı Çin imparatorunu destekliyor Bir Lushan.
756Arasında barış antlaşması Bizans İmparator Konstantin V ve Tuna Bulgaristan Khan Kormisosh uzun askeri çatışmanın sona ermesi[10]
765Üçüncü Uygur hanı Bogu kucaklıyor Manişizm.
766Karluklar Turgeş'i yener. Türkistan'ın çoğu (eski Onak bölgesi) Karluk egemenliği altında. Ama batısında Aral Gölü adında gevşek bir konfederasyon Oğuz Yabgu Devleti ortaya çıkıyor.
789Ediz ev değiştirir Yağlakar Uygur Kaganate'deki ev.

9. yüzyıl

YılEtkinlik
815Otuz Yıllık 815 Barış Antlaşması imzalandı İstanbul arasında Bulgarca Kağan Omurtag ve Bizans İmparator Ermeni Leo V yaklaşık 30 yıllık barış
821Uygurlar geri tepiyor Tibetliler
836Halifeliğin (Arap İmparatorluğu) başkenti Bağdat yeni şehre Samarra Halife tarafından Al-Mu'tasim Türk köle askerlerinin neden olduğu huzursuzluk nedeniyle ( Mameluk ). (Memluk tatbikatı Talas savaşından kısa bir süre sonra başlamıştır.)
840Yenisey Kırgız (kuzey) Uygurları yendi. Ana kağanlığın sonu. Ancak Uygurlar güneybatıya kaçar.
848Bazı Uygur mülteciler küçük bir devlet kurdu. Gansu, kuzey Çin.
850Uygur mülteciler tarafından desteklenen Karluklar, Karahanlılar Transoxiana'da.
856Üçüncü bir Uygur mülteci grubu, Turpan, günümüz Sincan, batı Çin.
868Ahmad ibn Tulun Arap ordusunda bir Türk memeluk generali kurdu Tulunid hanedan Mısır.
881Toplu olarak adlandırılan üç Hazar kabilesi Kabar ana gövdeden ayrılarak batıya doğru hareket eden yedi kabile ile birlikte Macarlar.
892Hazarlar kuvveti Peçenekler Batıya, Macyaları sırayla Macaristan.
898898 Antlaşması arasında Bulgarca Çar Simeon ve Bizans İmparator Leo Choerosphactus İki taraftan Bulgaristan'a karşı kışkırtılmamış yıkıcı bir savaşın ardından ve nihai Bulgar zaferi, Bizans'ın Tuna Bulgaristan'a yıllık haraç ödemesine devam ediyor[11][12]

10. yüzyıl

YılEtkinlik
914914 Antlaşması arasında yapılan bir barış antlaşması mıydı Peçenekler ve bir prens Rus prensliği Igor
924Moğollar nın-nin Khitan Kırgızları Moğolistan dışına sür. Kırgızların bir kısmı Yenisey bölgesine dönüyor, bir kısmı da günümüze kaçıyor Kırgızistan.
932Saltuk Buğra Han Karahanlılar kucaklıyor İslâm. Bunu yapan ilk Türk hükümdarı.
940Bizans -Kiev Rus ' Hazarlara karşı ittifak. Hazar Khannate Kırım'ı kaybeder.
941Gansu durumu (Sari Uygurlar ) Çin'in vasal olur.
960Hazar Yazışmaları arasında Hasdai ibn Shaprut (nın-nin Córdoba ) ve Kağan Yusuf Hazarlar.
963Alp Tigin bir Türk general kurar Gazneliler vasal bir devlet olarak Samanidler
969Rus-Kiev Hazar başkentini ele geçirdi Atıl.
977Altında Sebük ​​Tekin Gazneliler Müslüman bir saltanat (imparatorluk) olur.
985Önderliğinde büyük bir Türk aşireti (Kınık) Selçuklu Hazar (Oğuz?) topraklarından şehrin banliyölerine göç eder Jend (şimdi Güney'de Kazakistan ).
999Oğuz konfederasyonunun feshi Kıpçaklar.

11. yüzyıl

YılEtkinlik
1016Hazar Kaganate, Rus-Kiev ve Kıpçaklar'ın baskısı altında dağılır.
1037Rus-Kiev, Peçenekleri yendi.
1038Selçuklu torunları Tuğrul ve Chaghri tarihi şehrini fethetmek Merv günümüzde Türkmenistan ve bağımsızlık ilan edin. Başlangıcı Büyük Selçuklu İmparatorluğu.
1040Selçuklu Türklerinden Tuğrul ve Çağrî, Gazneliler'de bir Gazneli ordusunu yendi. Dandanaqan savaşı ve doğuya yerleşmeye başla İran.
1042Karahanlı bölgesinde iç savaş. Doğu ve batı Karahanlılar.
1048İbrahim Yinal Selçuklu Türklerinin (Tuğrul'un rahim kardeşi) bir Bizans'ı yenilgiye uğrattı.Sakartvelobantustan ordu Pasinler Savaşı (Kapetrou savaşı olarak da adlandırılır). Doğu Türkleri Anadolu.
1050Peçenekler Bizans topraklarına baskın düzenledi.
1055Bir dizi zaferden sonra Tuğrul, Osmanlı İmparatorluğu tarafından sultan (Büyük Selçuklu Sultanlığı) ilan edilir. halife.
1065Uzes Bizans İmparatorluğuna saygı
1071Alp Arslan Selçukluların yenilgisi Romanos Diogenes Bizans'ın Malazgirt savaşı.
1072Alp Arslan'ın ölümü. Malik Şah padişah olur.
1072Danişmend Gazi destansı masalların kahramanı kim Danişmendname etrafında bir prenslik kurar Sivas, merkez Anadolu (yani, mevcut Türkiye'nin Asya tarafı).
1072Dīwān Lughāt al-Turk tarafından yazıldı Mahmud al-Kaşgari Karahanlıların Abbasi Halifeliği.
1077Süleyman I (Melik Şah'ın kuzeni) şu anda batı Türkiye'nin batısında bir devlet kurdu. Büyük Selçuklu İmparatorluğu'na bağlı olmasına rağmen kısa sürede tamamen bağımsız hale gelir. (Rum Selçukluları, Rum Selçuklu Sultanlığı, Rum Sultanlığı, Türkiye Selçukluları, Anadolu Selçukluları, İkonium Sultanlığı bu devlet için kullanılan birçok isim arasındadır)
1077Ortaya çıkışı Harezm vasal olarak hanedan Büyük Selçuklu İmparatorluğu.
1081Smyrna Tzachas bir beylik kurar İzmir, Batı Anadolu ve Türk tarihinin ilk deniz gücü olarak ortaya çıkar.
1085Tutuş ben Malik Shah'ın kardeşi, kısa ömürlü bir beylik kurdu. Suriye.
1089Macarlar Kıpçakları yendi.
1091Kıpçaklar Peçenekleri yener.
1093Kipchacks yenilgi Sviatopolk II nın-nin Kiev Rus içinde Stugna Nehri Savaşı,
1096Kılıç Arslan I Selçukluların yenilgileri Halk Haçlı Seferi.
1097Sırasında Birinci Haçlı Seferi Haçlı seferleri Selçukluları yener. Dorylaeum Savaşı. Başkent İznik Haçlı Seferleri tarafından ele geçirildi (Yeni başkent Konya )

12. yüzyıl

YılEtkinlik
1101Selçuklu Sultanlığı I. Kılıç Arslan yenilgi Stephen of Blois ve Vermandois'li Hugh, Birinci Haçlı Seferleri'nin ikinci dalgasının.
1104Tuğtekin, atabeg nın-nin Şam kısa ömürlü bir prenslik kurar Suriye. Bir dizi Selçuklu atabeg hanedanının ilk örneği.
1121Önderliğinde bir Selçuklu ordusu Artuklu Ilghazi nın-nin Mardin dır-dir mağlup Gürcüler tarafından Tiflis.
1128Zangi, atabeg Musul ve Halep Bulunanlar Zengid hanedan.
1141Kitan Moğolları Büyük Selçuklu Sultanını mağlup etti Sanjar içinde Qatwan Savaşı.
1146Ildeniz, atabeg Azerbaycan Azerbaycan'ın ilk bağımsız Türk hanedanı olan bir hanedan kurar.
1147Sırasında İkinci Haçlı Seferi, Mesud ben nın-nin Rum Selçuklu Sultanlığı yenilgiler Kutsal roma imparatoru Conrad III içinde Dorylaeum'un ikinci savaşı ve Fransız kralı Louis VII savaşında Laodikya.
1153Büyük Selçuklu sultanı Sencer, Oğuz vasalları tarafından mağlup edilir.
1154Oğuz Türkleri Nişabur Kütüphanesini yok et[13]
1176Kılıç Arslan II Selçukluların yenilgileri Manuel I Komnenos Bizans İmparatorluğu'nun Myriokephalon savaşı.
1178Danişmendlerin sonu. Toprakları Kılıç Arslan II tarafından ilhak edilmiştir.
1190Alman Kutsal Roma imparatoru Frederick I Barbarossa ve bir şarta Üçüncü Haçlı Seferi Türkleri yenmek Konya Muharebesi (Iconium) Güney Anadolu'da. Daha sonra geçerken boğulur. Göksu Nehri, yakın Silifke.

13. yüzyıl

YılEtkinlik
1202Rum Selçuklu Sultanlığı yenilgisi Saltukid prensliği ve kuzeydoğu Anadolu'yu ilhak eder.
1205Büyük Selçuklu Sultanlığı'nın dağılmasından sonra Harzem şahları bağımsızlığını ilan eder ve eski Selçuklu topraklarının çoğunu fetheder.
1206Köle hanedanı tarafından kurulan Delhi Kutub-ud-din Aybak Hindistan'da.
1209Turpan Uygurları, Moğolların tebası olur.
1209Doğum Nasreddin Hicivli bir Sufi figürü Akşehir, Batı Anadolu. Anekdotları ve şakaları, özellikle 1243'ten sonra Moğol derebeylerini ilgilendirenler, tüm Türkçe konuşan ülkelerde her zaman çok popülerdir.
1211Moğol Khitanlar Doğu Karahanlıları bitirir.
1212Harezm Şahlar Batı Karahanlıları bitirir.
1220Alaaddin Keykubat I Rumeli Selçuklu Sultanı olur.
1220Moğollar Khwarezm Shāh'ı bitirir.
1224 Karlughidler of Bamyan ve Kurraman krallıklarını kuruyor.
1230Selçuklu Alaaddin Keykubat I yenilgi Jalal ad-Din Mingburnu içinde Yassıçemen savaşı
1236Razia Sultana İslam ülkelerinin ilk kadın hükümdarı olan Delhi sultanlığının.
1239İsyanı Baba Ishak. İsyan Türkmen (Oğuz) ve Anadolu'ya yeni gelen Harzem mülteciler. (İsyan kanla bastırılır, ancak saltanat güç kaybeder.)
1241Moğollar Kıpçakları yendi.
1243Moğollar, Rumeli Selçuklu Sultanlığı'nı Kösedağ savaşı
1250Aybek, Kıpchack kadrosunun bir üyesi kuruyor Mameluk Mısır hanedanı
1260Meml generalk general (daha sonra padişah) Baybars İlhanlı liderini yendi Hulagu içinde Ayn Jalut Savaşı.
1277Karamanoğlu Mehmet Bey Anadolu'da yarı bağımsız bir bey (şehzade) (aynı zamanda Selçukluların kısa süreli veziri) Türk saltanatının resmi dili olarak.
1293Codex Cumanicus Latinler için yazılmış bir Kipchack sözlüğü.
1299Osmanlı imparatorluğu Tarafından bulundu Osman I

Ayrıca bakınız

Referanslar

  1. ^ Agathias, Histiriae, V, 11,3-4
  2. ^ Runciman S., İlk Bulgar imparatorluğunun tarihi, Londra, G.Bell & Sons, 1930, s. 7 ve notlar
  3. ^ Yeni Tang Kitabı, Cilt 93
  4. ^ Gmyrya L. Hazar Kapısındaki Hun Ülkesi, Dagestan, Makhachkala 1995, s. 29, 199, ISВN 5-297-01099-3 (Strana Gunnov u Kaspiyskix vorot, Dağıstan, Makhachkala, 1995)
  5. ^ a b c d Sima Guang, Zizhi Tongjian, Cilt 202
  6. ^ S.G. Klyashtorny-T.İ.Sultanov: Türkün Üçbin Yılı (çev: D.Ahsen batur), Selenge yayınları, İstanbul, 2003, ISBN  975-8839-03-9, s. 108
  7. ^ Runciman S., İlk Bulgar imparatorluğunun tarihi, Londra, G.Bell & Sons, 1930, s. 32-33
  8. ^ a b Eski Tang Kitabı, Cilt 194-ı
  9. ^ Al-Tabarī, Tārīkh al-rusul wa-al-mulūk, The History of al-Tabari, Cilt. XXVI: Emevi halifeliğinin zayıflaması, SUNY Press, 1989, ISBN  978-0-88706-810-2, s. 27.
  10. ^ Runciman S., İlk Bulgar imparatorluğunun tarihi, Londra, G.Bell & Sons, 1930, s.37, 289
  11. ^ Runciman S., İlk Bulgar imparatorluğunun tarihi, Londra, G.Bell & Sons, 1930, s. 149
  12. ^ Treadgold, Warren Bizans Devleti ve Toplumunun Tarihi. Stanford: Stanford University Press, 1997, s. 464, ISBN  0-8047-2630-2
  13. ^ Ömer Hayyam TürbesiGeorge Sarton, Isis, Cilt. 29, Sayı 1 (Temmuz 1938): 16.
  • Encyclopædia Britannica, Expo 70 ed., Cilt 13, s. 328–330; cilt 20, s. 192–196; cilt 22, s. 400–401
  • Jean Paul Roux: Historie des Turcs. (Prof. Dr. Aykut Kazancıgil ve Lale Arslan Özcan tarafından çevrilmiştir) Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2007
  • Arthur Koestler: On Üçüncü Kabile (Çeviren: Belkıs Çorakçı) Say Kitap Pazarlama, İstanbul, 1976
  • Melek Tekin: Türk Tarih Ansiklopedisi, Milliyet yayınları, İstanbul, 1991